28η Οκτωβρίου: Τι γιορτάζουμε και τι είναι η «επέτειος του Όχι»
Κάθε χρόνο, όλη η Ελλάδα συνέρχεται για τον εορτασμό μίας εκ των δύο πιο σημαντικών επετείων, αυτήν της 28ης Οκτωβρίου. Γνωστή ως «Επέτειος του Όχι» στους περισσότερους, η γιορτή αυτή δεν αντιπροσωπεύει μόνο την άρνηση της χώρας για υποταγή, αλλά ένα ολόκληρο έπος. Το επονομαζόμενο «Έπος του 40».
Το χρονικό του Όχι
Ήταν 28η Οκτωβρίου του 1940, μερικούς μήνες μετά τον τορπιλισμό της Έλλης, όταν ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα, Εμμανουέλε Γκράτσι παρέδωσε αυτοπροσώπως στον τότε ηγέτη της Ελλάδας Ιωάννη Μεταξά, ένα μαύρο τελεσίγραφο.
Με το χαρτί εκείνο η Ιταλική κυβέρνηση απαιτούσε να επιτραπεί στα στρατεύματά της η διέλευση από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Σκοπός ήταν η εγκατάσταση βάσεων για λόγους κυρίως ανεφοδιασμού, και η χρήση της Ελλάδας ως «σκαλοπάτι» για την επέκταση των Ιταλών στην Αφρική.
Τα όσα ακολούθησαν σήμαναν την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 – 41, της περιόδου γνωστής ως “Έπος του 40”, που διαδέχθηκε η πολεμική εμπλοκή με τη ναζιστική Γερμανία και φυσικά η περίοδος της κατοχής. Ο Ιωάννης Μεταξάς, απευθυνόμενος άμεσα στον Ιταλό πρέσβη, απάντησε όχι με το λακωνικό «ΟΧΙ» που ξέρουμε σήμερα, αλλά με…Γαλλικά. «Alors, c’est la guerre», δηλαδή «Το λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο», απάντησε ο Μεταξάς ξεκαθαρίζοντας πως δεν θα επέτρεπε στην Ελλάδα να γίνει προπύργιο του κατακτητή, τουλάχιστον όχι χωρίς μάχη.
Ο τύπος της εποχής όμως χρειαζόταν κάτι που θα ηχούσε πιο οικεία και πιο αποφασιστικά στον Ελληνικό λαό. Και γιατί όχι…το “ΟΧΙ”, ίσως η πιο ευθεία και σύντομη διπλωματική απάντηση από τότε που οι Σπαρτιάτες απάντησαν με ένα “Αν” στις αξιώσεις του Φιλίππου της Μακεδονίας. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Η Ιταλία του Μουσολίνι εισέβαλε σχεδόν αμέσως, το έπος του 40 είχε αρχίσει.
Ο εορτασμός της 28ης έχει βαθιές ιστορικές ρίζες. Οι συμπολίτες μας άρχισαν να τιμούν την επέτειο από την πρώτη κιόλας χρονιά του πολέμου, ακόμα και μέσα στην κατοχή, ενώ η πρώτη επίσημη εθνική εορτή έγινε στις 28 Οκτωβρίου του 1944, μετά την απελευθέρωση.
Είναι ασυνήθιστο για μία χώρα, ακόμα και με παγκόσμια δεδομένα, να γιορτάζει την έναρξη ενός πολέμου αντί για τη λήξη του. Δεν είναι όμως αυτός ο λόγος που η Ελλάδα τιμάει την επέτειο του ΟΧΙ. Πάνω από τη βιαιότητα και τις συντριπτικές συνέπειες που είχε για τη χώρα η αντίσταση στους συμμάχους του Χιτλερικού καθεστώτος, το ΟΧΙ που οι εφημερίδες έκαναν αιώνιο σλόγκαν αντιπροσωπεύει την ενότητα και την αδελφοσύνη του ελληνικού λαού κάτω από την αντιξοότητα, αλλά και την αναγκαιότητα του να παλεύει κανείς για καλύτερες μέρες.
