Οι βλέψεις Ερντογάν για ένταξη στους Brics και η ευρωπαϊκή ενόχληση
Αύριο Τετάρτη (30/10) παρουσιάζεται το προσχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία στο πλαίσιο της διεύρυνσης του μπλοκ, με τις κινήσεις Ερντογάν σχετικά με τους BRICS και όχι μόνον να έχουν μπει στο μικροσκόπιο .
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ομιλία του με την ευκαιρία του εορτασμού της 101ης επετείου της Δημοκρατίας της Τουρκίας διαβεβαίωσε ότι η γειτονική χώρα βρίσκεται στην αυγή μιας περιόδου όπου οι θυσίες που έγιναν σε όλους τους τομείς, από την ασφάλεια μέχρι την τεχνολογία, από τη διπλωματία μέχρι την οικονομία, θα αποδώσουν καρπούς. Παράλληλα , δεν έκρυξε τις βλέψεις του για την ένταξη της χώρας του στους BRICS ,τον διεθνή πολιτικό οργανισμός των κορυφαίων αναδυόμενων αγορών, που αποτελείται από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Νότια Αφρική, καθώς και την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία.
Ο Τούρκος Πρόεδρος ανέφερε ότι «οι BRICS δεν πρέπει να κρατούνται σε απόσταση. Είναι μία από τις 10 μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο, καλύπτοντας το 30% της παγκόσμιας επιφάνειας, το 45% του πληθυσμού της, το 40% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, το 25% των εξαγωγών αγαθών, τα 2/5 του εμπορίου και έχει γίνει κέντρο οικονομικής έλξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Πιστεύουμε ότι η βελτίωση των σχέσεών μας με τις χώρες BRICS, που είναι μεταξύ των χωρών που προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για τη χώρα μας, θα ωφελήσει την Τουρκία από κάθε άποψη». Ταυτόχρονα συμπλήρωσε ότι «η Τουρκία είναι παρούσα σε όλες αυτές τις πλατφόρμες ως σύμμαχος του ΝΑΤΟ και ως χώρα που διαπραγματεύεται την πλήρη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η τουρκική κυβέρνηση είχε υποβάλει τον περασμένο Σεπτέμβριο αίτηση για να ενταχθεί στους BRICS με την ελπίδα πώς το θέμα θα συζητηθεί στη 16η σύνοδο κορυφής στο Καζάν της Ρωσίας.Ωστόσο το αίτημα της Άγκυρας δεν έπεσε ποτέ στο τραπέζι.
Ευρωπαϊκή ενόχληση για την στάση Ερντογάν
Η Κομισιόν δεν έκρυψε την ενόχλησή της για την παρουσία του Τούρκου Προέδρου στο Καζάν, στη Σύνοδο των Brics, όπου οικοδεσπότης ήταν ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Όλες οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες στην ΕΕ θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας και άμυνας», ανέφερε πριν από λίγες ημέρες ο εκπρόσωπος της ΕΕ, αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο, κληθείς να σχολιάσει την παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσθέτοντας : «ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, η πολιτική της ΕΕ είναι ξεκάθαρη: κυρώσεις και διεθνής απομόνωση του Πούτιν. “Από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες στην ΕΕ αναμένουμε να ευθυγραμμίζονται με τις θέσεις και τις αποφάσεις της ΕΕ, εάν ελπίζουν σε πρόοδο στην ενταξιακή τους πορεία προς την ΕΕ».
Το προσχέδιο της Ε.Ε. για την Τουρκία
Ευρωπαϊκή Ένωση και η Τουρκία ξεκίνησαν ενταξιακές διαπραγματεύσεις τον Οκτώβριο του 2005 αλλά μετά τη συνεχιζόμενη οπισθοδρόμηση της Τουρκίας σε θέματα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και θεμελιωδών δικαιωμάτων, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ΕΕ-Τουρκίας έχουν ανασταλεί από τον Ιούνιο του 2018.
Αύριο παρουσιάζεται το προσχέδιο τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία.
Σύμφωνα με το προσχέδιο το ευρωπαϊκό μπλοκ καλεί την Άγκυρα «να συμβάλλει ενεργά σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση μιας δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας» ενώ παράλληλα τονίζεται ξεκαθαρα πώς η Τουρκία συνεχίζει να στηρίζει τη λύση δύο κρατών, κάτι το οποίο είναι αντίθετο με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Σε σχέση με τις σχέσεις Αθήνας -Άγκυρας διαπιστεύνεται πώς έχουν βελτιωθεί ενώ γίνεται αναφορά στο εν λόγω προσχέδιο και στη Διακήρυξη των Αθηνών, η οποία υπεγράφη κατά την πέμπτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας Ανώτατου Επιπέδου που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 υπογραμμίζοντας πώς πλέον εκλείπει η εμπρηστική ρητορική καθώς επίσης και ότι η Άγκυρα δεν συμμετείχε σε καμία μη εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα γεώτρησης στην Ανατολική Μεσόγειο ή σε υπερπτήσεις.
Τα βασικά σημεία που θα συζητηθούν είναι τα εξής:
– Ναι στη θετική ατζέντα αλλά πάντα με σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο
– Σρατηγικό συμφέρον για σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο σε πνεύμα συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης
– Η Τουρκία δεν έχει κάνει πρόοδο στην ευθυγράμμιση με CFSP (Common foreign and Security Policy EU) αν και σημειώνει κάποια πρόοδο στην εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ
– Τα Δυτικά Βαλκάνια και η Τουρκία συνεχίζουν να είναι πηγή και κέντρα εγκληματικών δραστηριοτήτων και ομάδων που είναι επίσης ενεργές στην ΕΕ
Στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας είχε αναφερθεί ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης στο άτυπο γεύμα εργασίας των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, στο οποίο συμμετείχε και ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν (29/08) .
Κατά την παρέμβασή του, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι η Ελλάδα ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, η οποία δύναται να είναι αμοιβαία επωφελής τόσο για την ΕΕ όσο και για την Τουρκία υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι η Τουρκία θα σέβεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο σε όλη την έκτασή του, καθώς και την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών της ΕΕ.
Οι σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία
Η Τουρκία παραμένει υποψήφια προς ένταξη χώρα και βασικός εταίρος της ΕΕ σε πολλούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως η μετανάστευση, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η δημόσια υγεία, το κλίμα και περιφερειακά ζητήματα. Τον Μάρτιο του 2021 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δήλωσε ότι η ΕΕ είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την Τουρκία κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο σε ορισμένους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, με την επιφύλαξη καθορισμένων όρων.
Ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ, η οποία έχει ζητήσει συχνά από την Τουρκία να αποκλιμακώνει τις εντάσεις στην περιοχή, να σέβεται την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών μελών της ΕΕ και να προωθεί σχέσεις καλής γειτονίας με βιώσιμο τρόπο.Κάθε χρόνο, το Συμβούλιο εγκρίνει συμπεράσματα σχετικά με τη διεύρυνση και τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης, στα οποία γίνεται απολογισμός της προόδου που έχει σημειωθεί στην ευρωπαϊκή πορεία κάθε υποψήφιου μέλους και εταίρου της ΕΕ.Στα τελευταία συμπεράσματα, τα οποία εκδόθηκαν τον Δεκέμβριο του 2023, το Συμβούλιο επανέλαβε, μεταξύ άλλων, τον σοβαρό προβληματισμό του σχετικά με τη συνεχιζόμενη και βαθιά ανησυχητική οπισθοδρόμηση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Το Συμβούλιο σημείωσε με βαθιά ανησυχία ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έρχεται όλο και περισσότερο σε σύγκρουση με τις προτεραιότητες της ΕΕ και σημείωσε ότι αναμένει οπωσδήποτε από την Τουρκία να μεριμνήσει κατά προτεραιότητα για τη μεγαλύτερη ευθυγράμμισή της με τις θέσεις και τα περιοριστικά μέτρα στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ.
